De Augustus van Prima Porta is een standbeeld uit de 1e eeuw van de Romeinse keizer Augustus. Het beeld werd op 20 april 1863 in de villa van Augustus’ vrouw Livia ontdekt. Na restauratie kreeg het beeld een plek in de nieuwe vleugel (Braccio Nuovo) van het Chiaramonti Museum (onderdeel van de Vaticaanse Musea).[1]
Het beeld Augustus van Prima Porta is vanaf de vondst in 1863 belangrijk geweest in het debat rond polychromie in de klassieke kunst. Omdat het beeld was gevormd naar voorbeeld van het Griekse beeld doruphoros en tegelijkertijd een duidelijk Romeins voorkomen had, wordt algemeen aangenomen dat het in bepaalde zin representatief is voor het kleurgebruik in alle perioden in de Griekse en Romeinse oudheid.[2]
In 1886 verscheen de eerste ‘ingekleurde’ reconstructie, waardoor vele varianten volgden. Bij de schoonmaak van het beeld in 1999 werden de pigmenten opnieuw verwijderd, op basis waarvan in 2003 opnieuw een reconstructie werd gemaakt. Hoewel het gebaseerd was op uitgebreid onderzoek, werd onder meer de mate van het kleurgebruik van deze reconstructie wel bekritiseerd.[3] Het onderzoek toonde aan dat het kleurenpalet bestond uit zes/zeven kleuren, waaronder vier tinten verschillende rood en bruin. Opvallend is dat het beeld niet volledig is geschilderd. Het is vaak zo dat het vaker voorkomt dat de figuren op de pantserdeur het contrast duidelijker naar voren komen. Daarnaast zou een glimmende, ivoorkleurige huid als schoonheidsideaal worden beschouwd, defect tot die van een gehouden. Het marmer van dit beeld was dan ook van het kostbare Parisische marmer (lychnites, afkomstig van Paros), wat enkel voor duidelijke beelden werd gebruikt.[4]
